Jaarverslag 2017

In 2015 is de strategienota Samen data delen 2015-2020 (zie de pagina Beleid en Strategie) gepubliceerd met daarin drie strategische prioriteiten:

1) DANS vormt een toonaangevende bouwsteen in de landelijke en internationale datavoorziening
2) DANS verbetert de dienstverlening aan een toenemend aantal gebruikers
3) DANS realiseert efficiënte en geïntegreerde systemen ter ondersteuning van zijn kerndiensten
Binnen deze prioriteiten zijn zeven doelen gedefinieerd waaraan per jaar het slagen van de DANS-strategie kan worden afgelezen. Dit jaarverslag geeft de stand van zaken over 2017 weer.

Prioriteit 1: DANS vormt een toonaangevende bouwsteen in de landelijke en internationale datavoorziening

Doel 1: DANS is prominent aanwezig in de federatieve data-infrastructuur

DANS participeert in een aantal domeinspecifieke Horizon 2020 digitale infrastructuurprojecten (gefinancierd door de Europese Unie), in 2017 o.a. EOSCpilot, OpenAIRE 2020 en diverse CESSDA-projecten. Daarnaast vervulde DANS verschillende rollen in internationale data-organisaties zoals Research Data Alliance (Secretary General), CESSDA ERIC (chair van de General Assembly), Science Europe (chair van de Working Group on Research Data), Data Seal of Approval (in de loop van 2017 opgegaan in CoreTrustSeal), ICSU-WDS en euroCRIS.

Tevens zijn in 2017 een aantal nieuwe (inter-)nationale projecten verworven, die in 2018 starten, waaronder EOSC-hub (Horizon 2020), FREYA (Horizon 2020), RDA Europe 4.0 en OpenAIRE-Advance (Horizon 2020).

Ook was DANS partner in grote nationale infrastructuurprogramma’s zoals CLARIAH en ODISSEI, en nationale samenwerkingsverbanden als Nationaal Plan Open Science, Research Data Netherlands, Netwerk Digitaal Erfgoed/Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid en Landelijk Coördinatiepunt Research Data Management.

In 2017 werkte DANS aan een model ter harmonisatie van de vereisten voor researchdatamanagement, dat door Science Europe in grote lijnen is geadopteerd en verder wordt uitgewerkt in samenwerking met onder andere NWO. In dit verband werkten we tevens aan domeingewijze protocollen voor datamanagement in samenwerking met research communities in disciplines als geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en levenswetenschappen. Belangrijk onderdeel van dit traject is ook de implementatie van de FAIR-principes in verschillende domeinen en de afgeleide toepassing ervan op software sustainability. Hier heeft DANS onder meer een bijdrage geleverd aan de ePLAN-workshop ‘FAIR – Facts and implementations’ (DOI 10.17026/dans-z6h-4dcw).

Prioriteit 2: DANS verbetert de dienstverlening aan een toenemend aantal gebruikers

Doel 2: groei dienstenaanbod met 50 procent tot 2020

In 2017 groeiden de data-archieven aanzienlijk. Zo groeide het langetermijn-archief EASY van 32.763 naar 41.631 datasets (met per 31 december 2017 4,4 miljoen bestanden). De gemiddelde groei van de digitale collecties sinds januari 2015 was 80 procent, ruim boven het door DANS gestelde doel van 30 procent voor 2017. Met name DataverseNL groeide snel, al is de omvang van deze dienst ter ondersteuning van datamanagement bij universitaire en andere onderzoeksinstellingen in absolute zin nog betrekkelijk gering. De groei van het aantal datasets bereikbaar via NARCIS blijft wat achter, wat een indicatie is van de lagere groei van repositories buiten DANS. In het algemeen is de groei van het archief bevredigend te noemen.

Doel 3: toename raadpleging en tevredenheid gebruikers

In 2017 werden ca. 30.000 datasets (228.000 files) gedownload uit EASY. Het gebruik van NARCIS en DataverseNL ontwikkelde zich eveneens gunstig. Voor beide diensten werden belangrijke stappen gezet in de bevordering van de gebruiksvriendelijkheid, waaronder een verbeterde presentatie en doorzoekbaarheid.
Doel 4: support databeheer tijdens lopend onderzoek

De ondersteuning van databeheer tijdens lopend onderzoek rust op twee pijlers: 1) het beheer van de dienst DataverseNL als backoffice-service ter ondersteuning van researchdatamanagement en 2) het aanbieden van consultancy en training op dit gebied. De DANS strategienota 2011-2015 (zie de pagina Beleid en Strategie) streefde naar 28 deelnemende instellingen aan het DataverseNL-netwerk in 2020. Dit lijkt vooralsnog te ambitieus. In 2017 is DataverseNL gemigreerd naar een nieuwe versie met een frissere uitstraling en nieuwe functionaliteit. Het aantal partners in DataverseNL groeide met enkele deelnemers.

Als partner binnen RDNL en diverse internationale projecten bood DANS ook in 2017 cursussen, een online-module en webinars aan op het gebied van datasupport en -management.

Doel 5: software sustainability

Voor duurzaam gebruik van data is het belangrijk om ook de software die nodig is om de data correct te interpreteren, duurzaam herbruikbaar te houden. DANS werkt hierin samen met nationale (Nederlands eScience Centrum) en internationale (INRIA) partners. Over dit onderwerp heeft DANS in samenwerking met het Software Sustainability Institute (Edinburgh) in maart 2017 een succesvolle workshop in Den Haag georganiseerd en een rapport uitgebracht (Sustainable Software Sustainability DOI: 10.17026/dans-xfe-m2w). Software sustainability staat ook op de permanente agenda’s van ePLAN en PLAN-E (NLeSC).

Prioriteit 3: DANS realiseert efficiënte en geïntegreerde systemen ter ondersteuning van zijn kerndiensten

Doel 6: koppeling informatiesoorten

DANS biedt geleidelijk alle metadata en een selectie van datasets aan als Linked Open Data (LOD) en zal research & innovatieprojecten uitvoeren om data te koppelen.

Alle metadata uit de DANS-kerndiensten zijn geëxporteerd naar Linked Open Data (LOD)-formaat, geëxporteerd als triples, en komen beschikbaar in de LOD-cloud gehost door het Humanities Cluster (HuC); de datadumps zijn tevens beschikbaar in het DANS-archief.

Doel 7: innovatie en afstemming van systemen

Op grond van systeemanalyses en diverse interne discussies met onder meer visiting fellow Herbert van de Sompel heeft DANS in 2017 een begin gemaakt met het programma “DANS Datadiensten 2020: Vernieuwing van de Digitale Diensten van DANS”. Dit programma schoeit de functionaliteit van EASY, NARCIS en DataverseNL op actuele leest, en stemt de diensten beter op elkaar en op de eisen van het hedendaagse onderzoek af.

Visiting fellows en KNAW visiting professorships

• DANS heeft een KNAW Visiting Professorship 2017-2018 toegekend gekregen voor Richard Smiraglia, professor aan de School of Information Studies van de University of Wisconsin–Milwaukee. Tegelijk werd subsidie verleend voor het project Digging into Knowledge Graph (T-AP, NWO) waarin Richard Smiraglia en namens DANS Andrea Scharnhorst de hoofdonderzoekers zijn.
• Daarnaast verleende DANS in 2017 gastvrijheid aan de internationaal vooraanstaande informatiewetenschapper Herbert van de Sompel, die onder andere adviseerde over de innovatie van de archiefdiensten van DANS. Van de Sompel, die in 2017 de Paul Evan Peters Award werd toegekend, verzorgde tevens diverse inspirerende lezingen, zoals over ‘signposting the scholarly web’.

DANS communicatie- & outreach-activiteiten

In 2017 heeft DANS weer een aantal bijeenkomsten (mede) georganiseerd met het doel om kennis uit te wisselen op uiteenlopende terreinen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Sustainable Software Sustainability workshop
• Seminar ‘Linked Data in Research and Cultural Heritage’
• Datamanagementcursus voor promovendi (in samenwerking met CBS en NIG)
• Open Science FAIR (Athene)
• Diverse Open Access-events in het kader van de Open Access-week
• Workshop ‘GDPR DataTags’

DANS is een van de stakeholders van het blad E-data & Research. Van dit blad zijn drie edities verschenen, per post verspreid onder 6500 lezers en digitaal naar ruim 4500 abonnees. Kijk voor de verschenen edities op de website van het blad. Wilt u ook E-data ontvangen? Meld u dan aan.

De digitale nieuwsbrief DataLink is in 2017 zes keer verspreid onder ruim 5500 abonnees. De verschenen edities zijn online in te zien. Wilt u ook DataLink ontvangen? Meld u dan aan.

DANS is in 2017 op verschillende manieren in het nieuws gekomen. Een compleet overzicht van alle nieuwsberichten staat op de website van DANS.
DANS geeft (vaak samen met partners) regelmatig publicaties uit. Een overzicht staat op de webpagina Publicaties. Meer informatie staat ook op NARCIS en op de onderzoeksportal van de KNAW: PURE.