Europees project OpenAIRE 2020 is beëindigd: wat was de rol van DANS in dit project?
Het Europese project OpenAIRE 2020, dat op 1 januari 2015 startte, eindigde op 30 juni 2018. Het doel van dit OpenAIRE project is het ondersteunen van het open science beleid van de Europese Commissie. DANS was de afgelopen jaren betrokken bij dit project, en heeft verschillende werkzaamheden uitgevoerd.
Open Science beleid EC ten aanzien van Horizon 2020 projecten
Onderzoekers die financiering uit het Horizon 2020 programma ontvangen, zijn verplicht de daaruit voortkomende publicaties open access te publiceren. Voor de bijbehorende onderzoeksdata gold in de periode 2015 – 2017 dat de onderzoeker voor onderzoek in bepaalde vakgebieden verplicht was om deze als open data te publiceren, de zogenaamde ‘open data pilot‘. Vanaf 2017 geldt het voor datasets voortkomend uit het onderzoek in alle vakgebieden. Daarnaast moeten de onderzoeksdata volgens de FAIR principes worden gepubliceerd: ‘Findable, Accessible, Interoperabel and Reusable’.
De onderzoeker is verplicht binnen 6 maanden na de start van het onderzoek een Data Management Plan in te leveren. Voor onderzoekers is het mogelijk om gebruik te maken van de ‘opt-out’ regeling wanneer goede redenen bestaan om de data niet als open data te deponeren, bijvoorbeeld vanwege privacy- en veiligheidsredenen.
Ondersteuning OpenAIRE
OpenAIRE ondersteunt de onderzoeker, maar onder andere ook de repository managers en onderzoeksadministrateurs, met deze verplichtingen door middel van factsheets, webinars, workshops, FAQs en briefing papers. Ook heeft OpenAIRE de repository Zenodo (beheerd door CERN) laten ontwikkelen, waarin onderzoekers hun publicaties en onderzoeksdata kunnen deponeren indien geen andere geschikte repository aanwezig is.
Het OpenAIRE netwerk
OpenAIRE is ook een technisch netwerk en geeft toegang tot 22 miljoen publicaties en 800.000 datasets afkomstig van 12.000 repositories en Open Access tijdschriften. Tevens is OpenAIRE een netwerk van National Open Access Desks (NOADs), een netwerk van contactpersonen voor de onderzoeksgemeenschap in een Europees land en van de OpenAIRE gemeenschap.
DANS en OpenAIRE
DANS heeft een aantal taken in het OpenAIRE project uitgevoerd en voert deze grotendeels uit in het vervolgproject OpenAIRE-Advance:
- NOAD Taak
DANS is, samen met de bibliotheek van de Technische Universiteit Delft, NOAD voor Nederland. Hierbij richt DANS zich vooral op de onderzoeksdata en TU Delft op de publicaties. De NOAD bevordert open science in Nederland via contacten met H2020 onderzoekscoördinatoren, repository managers, beleidmedewerkers et cetera. Ook neemt DANS deel aan de redactie van openaccess.nl, en is lid van het Nederlands Platform voor Open Science. DANS organiseerde in 2018 op 21 maart een ‘Open Dag over Open Science’ en op 23 mei de workshop ‘Monitoring Open Access’.
De nationale onderzoeksportal NARCIS, een kerndienst van DANS, harvest de repositories van de universiteiten, KNAW, NWO en andere onderzoeksinstituten. NARCIS is in overeenstemming met de ‘OpenAIRE Guidelines for Literature Repositories’ (v3.0) gebracht, en wordt sindsdien op haar beurt geharvest door OpenAIRE. Hierdoor zijn de open access publicaties van de Nederlandse instellingen ook terug te vinden in OpenAIRE.
- Regionaal coördinator Research Data Management (RDM) Training en Ondersteuning
Met OpenAIRE 2020 startte ook de Open Data Pilot: H2020 onderzoekers moeten na afloop ook hun onderzoeksdata als open data in een repository deponeren, onder de slogan ‘As open as possible, as closed as necessary’. Vanwege de onbekendheid met RDM voor veel NOADs, onderzoekers, repository managers, beleidsmakers, et cetera in Europa moest veel materiaal ontwikkeld worden. DANS is de regionaal coördinator voor Research Data Management en Open Data Pilot in Europa. Voor de NOADs heeft DANS een RDM support kit ontwikkeld, waarin verschillende factsheets, briefing paper RDM, FAQs, en verschillende webinars zijn opgenomen. Daarnaast heeft DANS in verschillende landen workshops en presentaties gegeven, aangaande de open data pilot en RDM voor onder andere onderzoekers. Ook heeft DANS verschillende webinars gegeven.
- Literatuur-data integratie
In het kader van de taak ‘Literatuur-data Integratie’ heeft DANS een inventarisatie gemaakt hoe het ‘linken’ van literatuur en data voor de sociale wetenschappen en humaniora in allerlei initiatieven wordt aangepakt.
- Research Impact Services
DANS heeft samen met NWO en OpenAIRE ervoor gezorgd dat de onderzoeksprojecten die door NWO worden gefinancierd via text mining zijn gekoppeld aan bijbehorende open access publicaties afkomstig uit ArXiv, Europe PMC en de OpenAIRE compliant institutionele repositories. Het resultaat van de text mining staat op de OpenAIRE website. Daarnaast heeft OpenAIRE op verzoek van DANS grafieken over NWO-publicaties toegevoegd.
DANS en OpenAIRE-Advance
OpenAIRE 2020 was de opvolger van twee eerdere OpenAIRE projecten die vanaf 2009 liepen: OpenAIRE en OpenAIRE Plus (ook hierbij was DANS betrokken). OpenAIRE-Advance is de opvolger van OpenAIRE 2020 en loopt van januari 2018 tot eind 2020. Ook bij dit project fungeert DANS met de bibliotheek van TU Delft als NOAD en is DANS wederom regionaal coördinator RDM Training en Support. Tot slot wordt de dienst NARCIS van DANS gebruikt als voorbeeld voor de implementatie van de nieuwe OpenAIRE-CRIS/CERIF Guidelines.
Meer informatie
Voor vragen en reacties met betrekking tot OpenAIRE en NARCIS kunt u contact opnemen met Elly Dijk, NOAD OpenAIRE en senior beleidsmedewerker.
