Aan het woord: Henk Wals, directeur DANS
Aan het woord is Henk Wals, sinds 1 april directeur van DANS, het Nederlandse instituut van KNAW en NWO voor permanente toegang tot digitale onderzoeksgegevens.
Eén van de taken op het bord van Wals is de positiebepaling van DANS in het Nederlandse en Europese datalandschap. Wals: “Waar het om draait, is de beweging richting open science. Naarmate onderzoeksdata en -resultaten sneller en beter gedeeld worden, versnelt de kenniscirculatie en boekt de wetenschap in een hoger tempo resultaten. Het maatschappelijk belang van organisaties die zich hiervoor inzetten, is groot. Dat geldt ook voor instellingen die aan long-term-preservation doen. DANS doet beide: onderzoeksgegevens bewaren voor de lange termijn én beschikbaar stellen voor anderen. Dat is wat mij motiveert om deze baan aan te nemen.”
Aanzienlijke uitdagingen
Wals ziet veel kansen en uitdagingen. “Hoe houden we onze services op de langere termijn in de pas met de voortsnellende ontwikkeling van technologie en wetenschappelijke praktijken? In Nederland houden ruim honderd organisaties en organisatieonderdelen zich bezig met data, opslag, infrastructuren enzovoort. Hoe ordenen we dat landschap, welke afspraken maken we over het verbinden van onderzoeksgegevens en hoe voorkomen we dat er verspilling ontstaat door duplicatie van services? Gelukkig is daar nu serieuze aandacht voor, met initiatieven als het Nationaal Platform Open Science (NPOS) en de European Open Science Cloud (EOSC). Naar mijn idee moeten we toe naar een netwerkorganisatie met een goede taakverdeling, coördinatie en afspraken. Netwerkdenken vereist wel een niet te onderschatten cultuuromslag. Daar zijn we nog wel even mee bezig.”
Netwerkknooppunt
“DANS kan een waardevolle bijdrage leveren aan zo’n netwerk. Om met iets basaals te beginnen: DANS heeft jarenlange ervaring in het open beschikbaar stellen én lange-termijn preservering van onderzoeksgegevens. Dat is zeldzaam in ons landschap. We hebben ook veel kennis die we kunnen delen, bijvoorbeeld via training en consultancy, niet in de laatste plaats omdat DANS zelf onderzoek doet naar data-archivering en gebruiken van data. Dat is essentieel om in de pas te blijven met de voortsnellende ontwikkeling van technologie en wetenschappelijke praktijken. We kunnen daardoor een rol spelen bij het voortdrijven van de innovatie in het netwerk. Daarbij is het een voordeel dat we midden in de onderzoekswereld staan; gelet ook bijvoorbeeld op alle samenwerkingsverbanden waar DANS al een coördinerende rol in speelt. We weten tamelijk goed wat speelt en wat de behoeften zijn. DANS zou met zijn vele internationale verbindingen en Europese projecten ook kunnen bijdragen aan het versterken van de Nederlandse positie in Europa.”
Goed gevoel
“Wat ik in mijn introductiegesprekken heb gemerkt, is dat de staf van DANS heel capabel en buitengewoon gemotiveerd is. De sfeer is prima. Directeur Bedrijfsvoering Henk Harmsen gaat dit jaar met pensioen, Peter Doorn blijft verbonden aan DANS als onderzoeker en is beschikbaar voor advies, dat is prettig. Ik heb er veel vertrouwen in dat ik een goed duo ga vormen met Ingrid Dillo, de adjunct-directeur van DANS. Zij beschikt over veel kennis en speelt een belangrijke rol in allerlei internationale data-organisaties. Een kennisintensieve organisatie als DANS is volledig afhankelijk van de kwaliteit en motivatie van de mensen die er werken. En daarover maak ik me geen enkele zorg.”
Versterking data-infrastructuur
“Kortom, ik denk dat DANS alles in zich heeft om een nuttig knooppunt te vormen in een netwerk van Nederlandse en Europese instellingen die bijdragen aan de data-infrastructuur. Wij zijn bereid ons aan zo’n rol te committeren. En KNAW en NWO steunen deze gedachte, is mij verzekerd.”
Henk Wals
Wals is sociaaleconomisch historicus. Hij studeerde en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Wals was achtereenvolgens directeur bij het Huygens ING en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), beide datacentra met een belangrijke rol voor de digitale infrastructuur voor de geesteswetenschappen. Huygens ING en IISG werden in 2016 samen met het Meertens Instituut onderdeel van het KNAW Humanities Cluster, een onderzoeksorganisatie van ca 300 fte met een sterke nadruk op digital humanities en digitale infrastructuur. Wals was tot 2020 voorzitter van het directieteam. Van 1995 tot 1999 was hij bestuurslid van de Vereniging voor Geschiedenis en Informatica (VGI), waaruit het Nederlands Historisch Data Archief (NHDA) eind jaren ’80 ontstond. Toen het NHDA begin jaren ’90 organisatorisch onderdak en financiering zocht, zorgden Doorn en Wals ervoor dat het NHDA in 1995 een KNAW-instituut werd. Later ging het NHDA op in het NIWI, waaruit in 2005 DANS ontstond. Wals was ook lid van de stuurgroep Historische Steekproef Nederlandse Bevolking (HSN), vanuit deze positie werkte Wals samen met het NIWI/DANS bij (NWO-groot-) aanvragen en projecten. In de 21e eeuw was hij voorzitter van het blad E-data en Research en nationaal coördinator van DARIAH, als opvolger van Peter Doorn. Naast het directeurschap voor DANS is Wals ook voorzitter van de Raad van Toezicht van CLARIAH, waarin DANS ook een zetel heeft. Ook zit hij in het bestuur van het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE).
Meer informatie
Neem bij vragen naar aanleiding van dit bericht contact op met Henk Wals of met Heidi Berkhout, communicatieadviseur DANS. Meer informatie over de geschiedenis van DANS staat op deze webpagina.
