Grootschalig innovatief project: bouw van de Macroscope

13 november 2025

NWO heeft vanuit de Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur een subsidie van €16,8 miljoen toegekend voor de bouw van de Macroscope: ’s werelds eerste onderzoeksinfrastructuur op bevolkingsniveau, ontworpen om te observeren en te begrijpen hoe samenlevingen in de loop van de tijd veranderen.

De Macroscope is een gezamenlijk initiatief van ODISSEI en CLARIAH, het project wordt gecoördineerd door de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het Macroscope-project verenigt veertien Nederlandse universiteiten met toonaangevende instituten, waaronder het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Centerdata, SURF, het Netherlands eScience Center, het Instituut voor de Nederlandse Taal, de Koninklijke Bibliotheek (KB), het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid (B&G), het KNAW Humanities Cluster en DANS. Het doel van het project is de ontwikkeling van een wereldwijd unieke onderzoeksinfrastructuur op bevolkingsniveau, die onderzoekers in staat stelt om op een veilige manier enorme datasets te koppelen en te analyseren, over sociale, culturele en digitale domeinen heen – en dat voor de gehele Nederlandse bevolking.

De sociale en geesteswetenschappen worden momenteel gekenmerkt door sterk gefragmenteerde en geïsoleerde databronnen, wat grootschalig en interdisciplinair onderzoek naar sociale dynamiek, onderlinge afhankelijkheden en netwerken op bevolkingsniveau bemoeilijkt. Om dit te doorbreken is de Macroscope geïnitieerd door twee bestaande Nederlandse onderzoeksinfrastructuren: ODISSEI, gericht op sociaalwetenschappelijke en economische data, en CLARIAH, dat culturele en taalkundige archieven ontsluit. Samen bieden zij centrale en veilige toegang tot een breed scala aan onderzoeksdata.

De Macroscope zal bestaan uit vier geïntegreerde componenten: veilige datakluizen voor de opslag en bescherming van gevoelige informatie; geünificeerde databronnen die enquête- en archiefmateriaal samenbrengen;  AI-tools die worden ontwikkeld en geëvalueerd voor onderzoeksdoeleinden; een publiek toegankelijke portal voor zowel onderzoekers als burgers. Deze geïntegreerde opzet garandeert dat gevoelige gegevens beschermd blijven, terwijl onderzoekers toch de mogelijkheid krijgen om omvangrijke datasets uit verschillende sociale en geesteswetenschappelijke domeinen te koppelen en te analyseren.

DANS draagt graag bij aan de verdere ontwikkeling van de infrastructuur in de Macroscope. Binnen het project richt DANS zich op de verdere ontwikkeling van de zoekinfrastructuur die het mogelijk maakt om bestaande datasets te vinden via zowel het ODISSEI-portal als de DANS Data Stations SSH.

Meer informatie is te vinden op de website van ODISSEI, CLARIAH en Erasmus Universiteit Rotterdam.

Heb je vragen over dit bericht?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Je naam(Vereist)